หลักการดูแลผู้ป่วยติดเตียงเบื้องต้น

      ผู้ป่วยติดเตียง คือผู้ที่ไม่สามารถลุกขึ้นจากเตียงเองได้ หรือลุกได้บ้างแต่ต้องพึ่งพาผู้อื่นในการช่วยเหลือในชีวิตประจำวัน เช่น การกินอาหาร การขับถ่าย การพลิกตัว ซึ่งการดูแลผู้ป่วยลักษณะนี้ต้องอาศัยทั้งความรู้ ความเข้าใจ และความใส่ใจในรายละเอียด เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน และส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับผู้ป่วย

2. รักษาความสะอาดของร่างกายและเครื่องนอน
ผู้ป่วยติดเตียงมีโอกาสเกิดการติดเชื้อที่ผิวหนังได้ง่าย หากไม่รักษาความสะอาดอย่างเหมาะสม
แนวทางการดูแล:
เช็ดตัวผู้ป่วยทุกวัน หรือวันเว้นวัน
เปลี่ยนเสื้อผ้าและผ้าอ้อมบ่อยครั้ง โดยเฉพาะเมื่อเปื้อน
เปลี่ยนผ้าปูที่นอนอย่างสม่ำเสมอ และทำให้ห้องโปร่งโล่ง

3. โภชนาการและน้ำ
ผู้ป่วยที่ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ จะเสี่ยงต่อภาวะทุพโภชนาการ ทำให้แผลหายช้า ภูมิคุ้มกันต่ำ และกล้ามเนื้อเสื่อมลง
แนวทางการดูแล:
ให้ผู้ป่วยได้รับอาหารครบ 5 หมู่ โดยเน้นโปรตีน
ดื่มน้ำอย่างน้อย 1,0001,500 มล./วัน (หากไม่มีข้อจำกัดทางการแพทย์)
หากผู้ป่วยกินเองไม่ได้ ให้ใช้สายให้อาหารตามคำแนะนำแพทย์

4. การบริหารร่างกายและป้องกันข้อยึดติด
หากผู้ป่วยนอนนิ่งนาน ๆ โดยไม่เคลื่อนไหว ข้อต่ออาจยึดติด กล้ามเนื้อลีบ และทำให้ความสามารถในการฟื้นฟูลดลง
แนวทางการดูแล:
ช่วยขยับแขน ขา ข้อนิ้วมือ วันละ 12 ครั้ง
จัดท่าทางให้เหมาะสม เช่น ยืดขา ไม่งอค้างไว้
ใช้อุปกรณ์พยุง เช่น หมอนกันมือกำ หมอนดันข้อเข่า

5. การดูแลระบบขับถ่าย
ผู้ป่วยติดเตียงมีความเสี่ยงต่อ การกลั้นปัสสาวะไม่ได้ และ ภาวะท้องผูก ซึ่งส่งผลให้ไม่สบายตัวและเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
แนวทางการดูแล:
ตรวจสอบความถี่ของการขับถ่ายทุกวัน
ป้องกันไม่ให้ผิวหนังเปียกชื้นนานเกินไป
ใช้ผลิตภัณฑ์ดูแลผิวและระบายอากาศที่นอนให้ดี

6. ส่งเสริมสุขภาพจิตใจ
ผู้ป่วยที่ต้องนอนอยู่กับที่นาน ๆ อาจรู้สึกโดดเดี่ยว สิ้นหวัง หรือซึมเศร้า ซึ่งจะทำให้สุขภาพโดยรวมแย่ลง
แนวทางการดูแล:
พูดคุยกับผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ แม้ผู้ป่วยจะพูดไม่ได้
เปิดเพลงที่ชอบ อ่านหนังสือ หรือพาออกไปรับแดดอ่อน ๆ
ให้ผู้ป่วยมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเล็ก ๆ เช่น เลือกเสื้อผ้า

7. ความปลอดภัยในสิ่งแวดล้อม
การจัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยเป็นสิ่งสำคัญมาก
เพราะแม้ผู้ป่วยจะไม่ได้เคลื่อนไหวเอง แต่ก็ยังเสี่ยงต่อการตกเตียง หรือได้รับบาดเจ็บจากการพลิกตัว
แนวทางการดูแล:
ใช้ราวกันตกเตียง และเบาะป้องกันขอบเตียง
ไม่วางของเกะกะหรือสายไฟใกล้เตียง
เปิดไฟให้พอเหมาะ โดยเฉพาะช่วงกลางคืน

การดูแลผู้ป่วยติดเตียงที่ดี เริ่มต้นจากความรู้ ความเข้าใจ และความใส่ใจ
การทำสิ่งเล็ก ๆ เหล่านี้อย่างสม่ำเสมอ จะช่วยลดภาวะแทรกซ้อน เพิ่มคุณภาพชีวิต และอาจทำให้ผู้ป่วยมีพัฒนาการที่ดีขึ้น